I dag lagar ho Heidi slikt eg ikkje likar, iallfall hovudretten. Det er nemleg sprøsteikt sild, og det kan eg styre meg for. Desserten, derimot, trur eg ikkje eg ville skulke unna. Den trur eg at eg skal lage til Grand Prix-festen på Ullevål Hageby i morgon. Niesa mi bestilte nemleg ei kake, og det skal ho få.

Alt godt

Å bearbeide det rå til det kokte/steikte eller la naturen gjere arbeidet vert kalla for det  kulinariske triangelet. Vår eigen matkultur, med all si frodigheit, lukt, smak – og som kulturen vår tillet oss å framskaffe ligg innanfor dette triangelet. Hadde eg hengt opp katten til tørk på garasjeveggen i staden for silda var det nok ein kvan som ville ha reagert.

Men også tid, stad og økonomi vil avgjere til ei kvar tid kva vi har oppi grytene våre. Ta for eksempel sildelukta av kleda våre for oss som vaks opp for 30-40 år sidan. Enkelte dagar sat lukta så fast i ullgensaren at vi helst ville sleppe å gå på skulen.

Men vi oppdaga snart at det var berre lærarinna det ikkje lukta sild av. Dei fleste hadde mødre som var heime og laga hundrevis av sildekaker for å få endane til å møtast. I dag er det få klasserom det luktar sild av, og ein kan lure på kva den oppveksande slekt får til middag ein vinterdag når silda står og kokar utanfor kysten vår. I alle fall er det helse i kvar ei sild.

Sprøsteikt sild

Skrap vekk skjella på utsida av silda, men unngå at desse kjem nedi sluken for då tettar du han. Ta ut innmaten, fileter og skjer vekk dei lange, tynne bukbeina. Det går vekk litt sild på denne måten, men til gjengjeld vert silda nesten beinfri. Del kvar filet i to, vend dei i krydra mjøl (5 ss mjøl, 2 ts salt og ½ ts peppar) og steik dei på god varm panne. No steikte eg dei for første gong i ekte smør og det gjorde susen. Silda vart så sprø og fin at eg ikkje har sett maken. Enkelte brukar å ta ut ryggbeinet og lage ei flyndre av silda, så det er fleire måtar å gjere dette på.

Eg må fortelje ei historie frå den første jobben eg hadde som lærar i Bergen der eg skulle lære elevane å steike småsei, eller pale som bergensarane sa. Denne dagen fekk eg  tak i berre sild, og eg var ikkje så høg i hatten der eg nærma meg skulekjøkkenet. Eg lærte elevane å renske og filetere silda og korleis fersk sild skulle sjå ut. Elevane vart ivrige, og dei likte å halde på med dette. Til slutt sprøsteikte dei silda etter alle kunstens reglar og det lukta sild over heile skulen.

Det var då ein av desse gutane ropte høgt og tydeleg, ”jamen frøken, det e jo som broiler”. Noko slikt hadde eg aldri høyrt om før, knapt lese om i ei kokebok, men eg hadde visseleg lese om han som gjorde vatn om til vin. Jaudå, å bearbeide rå natur til kultur er eit flott oppleving både for store og små.

Har du laga denne kirsebærkaka ein gong vert det neppe siste. Ho er aldeles nydeleg og du slepp at ho dett ned, brenn seg eller blir mislykka. Eg er overbevist at dette vert far sin klassikar i alle gebursdagar og konfirmasjonar frametter våren. Du kan godt bruke ein pakke ferdig kirsebærkompott, men eg har steinfrie kirsebær i frysaren.

Kvar haust kjem det ein bil frå Austlandet til Volda som sel frosne bær, og i haust selde denne bærmannen steinfrie kirsebær. For oss som ikkje likar å spytte kirsebærstein er dette ein fulltreffar. Eg lurer på kva maskineri som gjer bæra steinfri, men sidan ho kjem frå Sverige er vel det mogeleg, eg er i alle fall imponert!

Kirsebæriskake

15 kornmokjeks

Fyll:

3 eggeplommer

2 dl sukker

1 pakke kremfløyte (3 dl)

I pakke philadelphiaost (naturell)

Knus kjeksa godt og legg dei i botnen på ei eldfast form. Pisk eggedosis av eggeplomme og sukker. Rør kremosten mjuk, og pisk den inn i eggedosisen. Stivpisk kremfløyten, og bland den inn. Pisk dei tre eggekvitene du har igjen stive, og vend dei inn i røra heilt til slutt. Slå røra i forma og set ho i frysaren. Slå 1 pakke kirsebærkompott over kaka når du tek ho opp. Dette vert ei iskake som vil smelte etter 4-5 timar, så ta ho opp av frysaren rett før servering.

God helg!

Helsing Heidi