Eg ser jul overalt, og eg er litt skeptisk. Skal vi fylle opp førjulstida med julemat? Er det ikkje nok med alle juleborda?

Vi hadde gjestar på laurdag, og nærast i protest serverte eg mat utan eit einaste hint av jul. Eg serverte kylling med røstipoteter, salat og ein romanesco-saus, ein klassisk spansk saus basert på paprika og tomat. Til salaten lagde eg ein deilig dressing med tahine, denne sesampastaen som dei brukar mykje i den austlege delen av middelhavet.

Både romanesco-sausen og dressingen vart emulgert. Emulgering er det som skjer når du får olje og vatn til å blande seg til ein krem, som til dømes i majones. Det hender at eg lagar emulsjonssausar og dressingar der eg ikkje er heilt sikker på kva som er emulgatoren, altså det stoffet som får oljen og vatnet til å ”gå i hop”. Egg er den klassiske emulgatoren, men ein kan også få ein emulsjon med honning, sennep og med kvitløk. I den klassiske spanske aiolien er det ikkje egg, der er det stoff i kvitløken som får oljen og væska til å blande seg.

I romanesco-sausen skal det vere brød, og det spelar nok ei rolle for å lage sausen tjukk og fin. Paprikaene skal grillast, slik at dei slepper skalet og vert søte og gode. Sukkerstoffa i paprikaen karamelliserer og gjev frå seg ein aroma som du ikkje ville drøyme om når du smakte på rå paprika. Slik gjorde eg det:

Romanesco-saus

3 raude paprika

3 store, godt modne tomatar

To store brødskiver

3 kvitløksfedd

2 ts sukker eller honning

salt og peppar

Olje

50 g mandlar

Set steikeomnen på 225 grader og grill viss du har. Del paprikaene i to, og fjern kjerner og stilk. Legg dei med skalet opp på eit bakepapir, og bak i omnen i 15-20 minutt, til skalet er heilt mørkt. Legg paprikaene i ein glidelåspose, og lukk den. På denne måten slepper fukta taket i fruktkjøtet, og ”dampar av” skalet. Når paprikaene har kolna fjernar du skalet, og legg dei til side.

Kok opp ei lita gryte med vatn. Sett tomatane på ein gaffel, og skjer eit kryss i det tynne skalet. Dypp tomaten i vatnet nokre sekund til skalet byrjar å løsne. Dra av resten av skalet. Del tomaten i to og fjern stilkfestet.

Rist mandlane i ei tørr steikepanne, la dei kolne og hakk dei grovt. Skjer brødet i terningar og steik det i litt olivenolje til det er sprøtt og brunt men ikkje brent. (Inspirerte eg deg til å lage krutongar her i forrige veke så kan du bruke dei.)

Skjer kvitløksfedda i skiver, og steik dei i rikeleg med olje til dei byrjar bli gyldne. Ta vare på oljen, det bør vere nærare ein desiliter.

Ha paprika, tomatar, brød og kvitløk i ein blender. Dersom dei som skal spise maten din ikkje er allergisk mot mandlar har du i dei og. Køyr blandinga glatt. Spe med kvitløksoljen opp i blenderen. Smak til med sukker/honning, salt og peppar. Server sausen til steikt kjøt, fugl eller fisk.

Tahine-dressing

1 dl olivenolje

Saft og skal av ein sitron

3 ss tahine

Salt og peppar

2 ts honning

Riv skalet av ein sitron, og kna den godt før du delar den i to og pressar ut safta. Ha sitronskal, saft, olje og tahine i ein blender og køyr det glatt. Smak til med salt, peppar og honning.

Eg serverte tahinedressingen til ein enkel tomatsalat. Eg skar godt modne, raude tomatar i tynne skiver, og la dei utover eit fat. Så dryssa eg på kikerter frå boks og vårløk i tynne ringar. Til slutt hadde eg på tynt skorne strimlar av dei saltsylta sitronane vi lagde i sommar. Du huskar vel dei? Har du ikkje saltsylta sitronar så gjer det ingenting. Salaten blir god for det.

Røstipotetene lagde eg med eple, poteter og selleri. Til seks personar skrelte eg åtte poteter, to eple og ei halv sellerirot. Eg reiv alle grønsakene, og blanda inn eitt par teskeier salt. Eg hadde olje i steikepanna, og pressa røstimassen ned i den. Først fekk den nokre minutt på plata, og så lot eg den ettersteike i omnen i ca. ein time. Det kan du og prøve dersom du har ei steikepanne som du kan ta av skaftet på, eller som har eit skaft som toler varme.

Steik kyllingfiletar i olje og smør til dei er pent brune og gjennomsteikte. Salte og pepre undervegs. Legg i litt ekstra smør til slutt, og ha litt finhakka salvie i smøret. Det gjev god smak til kyllingkjøtet.