Kan svenske pølser vere festmat? Ja, det kan ein lure på. For meg er dette festmat fordi det er enkelt å lage til mange, og fordi det ser festleg ut. Og det er vel nok til å kalle det festmat? 

Falukorv har fått suksess langt utover svenskegrensa, og du finn dei i ulike former og storleikar i dei fleste butikkar. Eg fekk tak i ei skikkeleg stor ei, og då laga eg ein flott middagskrans med gode smakar. Først skar eg djupe snitt i pølsa, og så smurte eg i litt god sennep. Vi hadde nokre få eple att frå hausten, dei har vakse i Valle i Setesdal, og er fulle av smak, sjølv på nyåret. Saman med epla la eg tynne skiver av sjalottlauk og ein smaksrik ost ned i snitta, og så fekk pølsa steike i 40 minutt. Fyllet kan du variere, du kan til dømes lage ein italiensk variant med tynne skiver av kvitløk, tomat og mozarella, eller du kan bruke urter av ulike slag saman med ost og løk.

Ein må jo ha noko attåt og, og sidan omnen likevel er varm kan du like gjerne utnytte det. Eg tok det eg hadde av gode grønsaker, asparges, tomatar, sjalottlauk og litt vårlauk, og så vende eg det med krydder og olje, og lot det bake saman med pølsa. Færre skitne kjørel og færre gryter som skal varmast er av det gode. 

Til dette laga eg ein kjapp potetmos, som passa perfekt til. Eg hadde ei persillerot som fekk vere med i mosen for å gi ekstra smak. Ein tenker fort at heimelaga potetmos er så mykje jobb, men det er det faktisk ikkje. Potetskrellinga tek litt tid, men når den er gjort er det like kjapt som å servere vanlege, kokte poteter. Eg kuttar potetene i bitar, og dampar potetbitane på rist. Då kokar det fortare opp, og koketida vert kortare når potetene er kutta i bitar. Pass berre på at det ikkje kokar tørt, då vert det røykte poteter i staden. 

Til potetmos passar det best med mjølne poteter. Det står på pakken om potetene er kokefaste eller mjølne, og dei mjølne kan vere litt styrete å handtere. Men her passar dei perfekt inn, og dei har faktisk også ofte den beste smaken. Du har sikkert nokre matminne som sit att frå barndommen. Eit av mine var då husstellæraren vår Malene lærte oss å lage potetmos. Det var heilmjølk og Per margarin som gjekk i gryta saman med potetene, og den smaken når mosen var jamn og fin, og passe pepra og salta, den huskar eg framleis. 

Fylt falukorv

800 g falukorv

2 ts sennep

Ein sjalottlauk

50 g smaksterk ost i tynne skiver

Eit eple, gjerne syrleg

Sett steikeomnen på 180 grader. 

Ta bort skalet viss pølsa du har funne tak i har det. Legg pølsa i eit eldfast fat med god plass. Snitt djupt i pølsa slik at det vert god plass til ost, lauk og eple. Rens lauk og eple, og snitt i fine skiver. Legg ost, lauk og eple saman, og dytt ein «bunt» ned i kvar opning i pølsa. Hald fram til du har fylt heile pølsa. 

Grønsaker:

Ein bunt asparges

Eit beger tomatar

Tre sjalottlauk (eller bytt ut med vanleg gul lauk)

Ein bunt vårlauk

2 ss olivenolje

1 ts salt

¼ ts peppar

1 ts timian

Knekk aspargesen nederst på stilken der den gir etter. Kast det nederste. Kutt den i 3-4 cm lange bitar. Rens laukane, og del dei i båtar. Kutt røttene av vårlauken, og del den og i 3-4 cm lange bitar. 

Ha olje og krydder i ein bolle, og bland det godt. Ha i grønsakene, og vend dei rundt. Fordel dei rundt pølsa, og set det heile i omnen. La det steike på 180 grader i 35-40 minutt. Vert det for brunt på toppen, så senk forma litt lenger ned i omnen. 

Heimelaga potetmos

12 mellomstore poteter

Ei persillerot

2 dl mjølk

80 g smør

Vatn og salt til koking

Skrell potetene og persillerota. Kutt dei i bitar. Legg ei rist av den typen du brukar til å dampe fåreribbe på i ei gryte, og slå på 2-3 dl vatn. Legg potetene og persillerotbitane i rista, og dryss litt salt på. Legg på lok, og sett gryta på full varme til den kokar opp. Når det er kokt opp kan du redusere varmen. La det koke til grønsakene er møre, det tek ca. 15 minutt. Hell av vatnet, og ta ut rista. Ha i smør og mjølk, og legg på loket att. Skru av plata, men la gryta stå på plata eit par minutt før du stappar mosen mjuk og glatt.