Month: februar 2009

Spør, så skal du få svar II

Published by

I serien meir eller mindre spennande søk har vi kome til søka som fekk treff i min blogg 27. og 28. februar. Eg syns dette er morsomt, og det er tydeleg at det ligg ganske konkrete spørsmål bak søka. Sjansane for at alle desse skal kome attende hit er kanskje ikkje så store, men det er kanskje nyttig for dokke som stikk innom her meir regelmessig. Her er svara mine: oppskrifter billig mat – ja, det finn du nokre av her. Eg har ei kokebok i magen, trur eg. lasagne pose – Berre tøys. Kva treng du posen til? Å krydre sausen? timian, salt, peppar og ei klype sukker gjer susen. Kvit saus? Det må du berre lære deg. Det er like lett som å røre ut ein sausepose. pizza med artisjokkhjerte – Deilig. Skjer dei i tynne skiver, og kombiner med spekeskinke, tomatsaus og basilikum. gresk slat – Sjekk rettskrivinga di. Det er berre velvilje frå Google si side at du kom hit og fann oppskrift på gresk salat. Men det var vel det …

Hot

Published by

Det er mange måtar å handtere vinteren på, og i matvegen likar eg det hotte når det er kaldt ute. Sjølv om Nord-Afrika og Noreg ikkje har så mykje til felles, har eg stor glede av dei nord-afrikanske mattradisjonane. I tider då fasilitetane for å lagre mat var annleis enn no, var sterke krydder med på å skjule usmak og påbyrja rotning. Med kjøl, frys og hermetisering tilgjengeleg treng ein ikkje skjule dårleg smak lenger. Likevel har matkulturane med sterk mat breidd om seg. Latin-amerikansk, asiatisk og afrikansk mat blir meir og meir populært over heile verda. Chili er å få tak i same kvar ein er, ingefær og kvitløk er i butikkane som ferske varer, og ikkje tørka pulver.  I Libanon ligg ein liten by som heiter Harissa. Den er eit katolsk pilgrimsmål, men er mest kjend for å ha gjeve namn til krydderblandinga harissa. Denne krydderblandinga er det nord-afrikanske svaret på den indiske garam masala, og den indonesiske sambal oelek. Og som garam masala har kvar husmor med respekt for seg sjølv si …

Luksus i gamlebyen

Published by

I kveld går vegen til Oslo Spiseforretning i gamlebyen, ein deilig restaurant som satsar på norske råvarer tillagd på mesterleg vis. Vi er ein gjeng på 14, som har fått finstova i tredje etasje, eit koseleg rom med eit stort bord, ein liten salong til konjakken og eige do med byens beste utsikt. Eg gler meg! Viss eg huskar på å lure med meg eit kamera så kanskje eg kan by på bilde og. I mellomtida byr eg på den vakre utsikta frå arbeidsbordet mitt, over mac-en. God helg til alle som stikk innom!

Skikk og bruk

Published by

Eg vaks opp med ”Skikk og bruk” i bokhylla. Dette klassiske danningsverket som viste tv-stjerna Øivind Johnsen som modell der han viste korleis ein skulle gå opp i overkøya i ei sovevogn. Boka gjorde eit enormt inntrykk på meg, eg lærte korleis ein fiskekniv såg ut, eg såg glastypar som ikke fanst i vår fråhaldsheim og eg lærte at ein skikkeleg middag skal ha tre rettar. Dette vart sjeldan praktisert hos oss. Fekk vi gjestar kom all maten på bordet samstundes, kaker og karbonadar om einannan og ein drakk kaffi til alt. Ungane fekk eit eige bord der det vart servert brus, og drakk du ikkje kaffi fekk du sitte ved det bordet til du byrja å drikke kaffi. Så hadde eg ikkje flytta heimafrå hadde eg vel sete ved barnebordet framleis. No har eg lært, og har med meg mine eigne teposar i kaffislabberas med slekta på Sunnmøre. Tre rettar er ikkje så dumt som ein skulle tru. Har du tre rettar treng du ikkje så mykje kjøt eller fisk til hovudretten, og måltidet …

I serien gamle heltar…

Published by

Eg har gjenoppdaga ein barytonhelt frå den tida eg sjølv song i eit godt kor, Peter Mattei. Vi sang Griegs fire salmar med han som solist i Gamle Logen ein gong tidleg på nittitalet. Han har ei fantastisk røyst, og virkar som ein fullstendig ujålete, engasjert og sjarmerande songar. I dei siste åra har han gjort det stort på operascenen, og forestillinga dette klippet kjem frå er Barberaren i Sevilla som var sett opp på The Met i New York i 2007. Klippet er frå ei tidleg scene, der Grev Almaviva (sunge av Juan Diego Florez) prøver å overtale barberaren Figaro til å lure vaktene slik at Almaviva kan få møte si høgt elska Rosina. Figaro er eigentleg meir oppteken av å reklamere for den fine salongen på hjul. Legg merke til dei lesbiske parykkassistentane. 

Vaksenmat

Published by

Må vi spise det der? Det er spørsmålet eg får frå datra mi når vi skal ha gjestar. Eg må som regel roe henne med at det kjem til å vere ”barnevennleg” mat på bordet og. Men i dag vil eg fokusere på vaksenmaten, skarp, sterk og velsmakande mat som barn går omvegar om, men som vi vaksne kosar oss med. Både alderen og tilvenjing er viktig når ein skal utvide registeret av mat som ein gler seg over. Ei venninne av meg reiste til Mexico utan å like noko sterkare enn paprika. Dei første månadane levde ho på speilegg og mandariner. Då ho kom attende imponerte ho oss med å knaske jalapenopeppar som vi andre åt godteri. Eg, til dømes, har aldri klart å lære meg å like kaffi, sild og makrell. Det plasserer meg visstnok i kategorien matpingler. Maten eg lagar i dag er ikkje for matpingler, den passar til å bli servert når vaksne møtest og kosar seg med god mat og godt drikke. Tapenade er ei fransk olivenrøre som vert brukt …

Vafler i kveld?

Published by

For eksempel? Vafler er alltid godt, og når lukta breier seg i huset breier lykka seg i lag med, iallfall her hos oss. Slik gjer du det: Vafler 3 egg 0,75 dl sukker 1/2 liter mjølk 110 g smør 350 g mjøl (litt meir enn ein halv liter) 1 ts bakepulver Smelt smøret, og la det kolne. Pisk eggedosis av egg og sukker. Bland saman mjøl og bakepulver i ein bolle eller eit litermål. Rør vekselsvis smør, mjølk og mjølblanding inn i eggedosisen til du får ei fin røre. Denne oppskrifta gir ca. 12 vafler med mitt jern. Etter at røra er rørt glatt, fyller eg den på ei tom og rein brusflaske med trakt. Då er det lett å dosere oppi jernet utan søl. Sett flaska på ein asjett mellom steikingane. Til masseproduksjon (som f.eks. på loppemarknad) er formfeitt på sprayflaske det mest effektive. Eg har ikkje det heime, så eg smører jernet med litt smør viss det trengst. Server vaflene med syltetøy, eller sukker og rømme viss du har.

Klart du kan!

Published by

Mange eg pratar med påstår at dei ikkje kan bake kaker. Eg har bakt med gutar i 5. klasse, så eg veit at alle kan bake med ei god oppskrift og litt motivasjon. Når eg får tid skal eg lage ei kokebok med dei aller enklaste kakeoppskriftene, for dei er det mange av. Det er viktig å finne oppskrifter som passar eins eige nivå når det gjeld erfaring og teknikk. Det er stor skilnad på å køyre ein trehjulsykkel og ein racerbil, og på same måte er det skilnad på å bake ein smuldrepai og å bake ei sachertorte. Her får du ei lettvint og velsmakande oppskrift som passar godt når ein skal lære seg å bake. Smuldrepai er ein velsigna enkel måte å lage ei kake på som kan varierast etter sesong og tilgjengelege råvarer. For oss meir erfarne er det ei enkel kake å sveive i hop idet uventa gjestar går inn døra, eller medan hovudretten vert spist. Og så kan vi dele ut oppskrifta med raus hand, til glede for nye bakarar. …

Noko av det vakraste VII

Published by

You’ll remember me when the west wind moves Upon the fields of barley You’ll forget the sun in his jealous sky As we walk in fields of gold   So she took her love For to gaze awhile Upon the fields of barley In his arms she fell as her hair came down Among the fields of gold   Will you stay with me, will you be my love Among the fields of barley We’ll forget the sun in his jealous sky As we lie in fields of gold   See the west wind move like a lover so Upon the fields of barley Feel her body rise when you kiss her mouth Among the fields of gold   I never made promises lightly And there have been some that I’ve broken But I swear in the days still left We’ll walk in fields of gold We’ll walk in fields of gold   Many years have passed since those summer days Among the fields of barley See the children run as the sun goes down …

Teselskap

Published by

Kaffi vert servert overalt i Noreg, men på verdsbasis er te den drikken som det vert drukke mest av. I heile den asiatiske verda er det te ein drikk til dagleg. Eg har alltid vore glad i te, av mange årsaker. Det finst mange variantar av te, det er ein kosedrikk og den er lett å lage under alle forhold. Kokt vatn let seg alltid skaffe, og dei moderne teposane held på aromaen, og gir teblada god plass til å spreie den gode smaken i koppen. Men den beste teen vert laga med lause blad, gjerne i ein stor teball eller ein sil av metall. Eg samlar på fine teboksar og tekanner. Boksane samlar eg på eit brett, og dei minner om reiser eg har gjort, og om folk som veit eg gler meg over fine boksar og difor tek slike med til meg. Dei treng ikkje passe saman i form og farge, kontrastane kan vere vel så interessante som avstemt harmoni. Til te er det godt med noko lett men som likevel mettar, og …

Lett og godt

Published by

Gode tilbehør – ingenting gjer kvardagsmaten lettare enn det. Det er lett å variere med tilbehøret. Der kan eg putte inn alt det sunne som eg vil familien min skal få i seg, og klarer eg å få til den gode smaken veit eg at det sklir ned utan protestar. Noko fargerikt og smaksrikt ved sidan av kjøt eller fisk gjev matlyst og gjer at dei rundt bordet føler seg sett pris på. Eg er veldig glad i bakte grønsaker. Alt som steller seg sjølv er av det gode, for det er grenser for kva eg orkar å bruke tid på å fikle med ved komfyren. Eg blandar løk med andre grønsaker, og let det heile godgjere seg medan potetene kokar. Spesielt paprika får ein deilig, søtleg smak når den får bake i omnen med olivenolje og krydder. Nok ein gong har eg funne ein svinekam, denne gongen er den fersk. Du kan bruke ein filet og, framgangsmåten er den same. Eg lagar ein god saus og, den passar godt til svinekjøt. Let du vere …

Svipptur til Hermès del IV

Published by

Dei har jammen mange parfymar, Hermès. No held eg på å sniffe meg igjennom Hermèssence-serien, og Vetiver Tonka og Osmanthe Yunnan som eg skreiv om her om dagen er ein del av denne serien. Vetiver Tonka er ein del av dei opprinnelege fire, saman med Poivre Samarkand, Rose Ikebana og Ambre Narguilé. Desse vart lansert i 2004. Poivre Samarkand har som namnet seier tunge pepparnotar, både svart peppar og chili. I tillegg har den ulike tresortar kombinert med chypre, altså mose, og musk. Det er ein ganske kraftig parfyme, men framleis unisex. For meg vekslar den mellom eit varmt, spennande og krydra uttrykk, til rein mannesveitte. Det kan tyde på at denne kan vere ganske ulik frå person til person. L’Artisan sin Poivre Piquant har eit lettare, slankare, lysare preg, sjølv om den og er ein markant pepparparfyme. Paprika Brasil skuffa meg, må eg innrømme. Den er for grønn for meg, og iris er ein note eg alltid har problem med. Den har edeltre i basen, og burde tørke inn vakkert, men når eg har …

Dei raude duftene

Published by

Kva er ein raud parfyme? Fargen raudt ber i seg lidenskap, kjærleik, modne, sødmefylte frukter, som i jordbær og bringebær og det krydra, skarpe som i paprika og chili. Men ein parfyme vert ikkje raud av i vere i ei raud flaske, sjølv om den ofte er det. Eg har for eksempel Mandarina Ducks Rouge intense, som langt på veg er ei grøn duft. Du skal ha gått med den i fleire timar før dei raude sidene ved dufta, det varme og omfamnande, kjem fram. Krydder i ei duft gjer den heller ikkje alltid raud. Poivre Piquant frå L’Artisan inneheld peppar og honning, altså både varme og sødme, men eg opplever den ikkje som raud.  For å gjere forvirringa komplett går eg i dag med tre raude dufter, og prøver å finne ut kva eg likar og mislikar ved dei. Dei tre er Délices de Cartier, Magnifique frå Lancome og Absolutely Irresistible frå Givenchy. Alle tre er relativt nye parfymar, Délices kom i 2006, Magnifique i 2008 og Absolutely… i 2009.  Absolutely Irresistible er den nyaste, og blir lansert …

Fransk inspirasjon

Published by

Eg har lett for å ta restar eg finn i kjøleskapet som ikkje kan etast der og då og legge dei i ein pose i frysaren til påkommande tilfelle. Her om dagen fann eg ein skinkeskalk i frysaren som eg hadde putta i ein pose for å sleppe å kaste den. Eg venta gjester i går kveld, men hadde ikkje så mykje å by på. Då kom skinkeresten til sin rett, bokstaveleg tala. Eg bakte eit brød som eg fekk i Frankrike i sommar, eit matbrød som har alt det gode bakt inn i seg. Uvant til i Provence å vere har brødet verken timian eller rosmarin i seg, men derimot saftige og salte oliven, nøtter, ost og skinke. Brødet fekk vi servert med eit enkelt glas rosévin til, og dei ekstravagante smurde på ein klatt aioli. Så enkelt kan ein gjere det, lage eit godt brød, opne ei flaske vin og lage ein god dipp til. Slik lagar du mitt provençalske kosebrød: Provençalsk olivenbrød Ca. 6 dl kveitemjøl 1 ts salt ½ pakke gjær …

Fastelaven

Published by

Denne artikkelen om fastelaven er skriven av mi kjære venninne Heidi. Den er lagt ut med hennar samtykke. Enjoy! Alt godt I Norge var det i Gulatingslova forbode å ete kjøt på fastedagane og åt ein kjøt kunne ein verte bøtlagt. Fastelaven kjem av det tyske ordet Fastel-abend, og tyder kvelden før fasta. Fastelaven vart markert med rikeleg, feit mat før ei tid med ransaking og ettertanke fram mot  høgtida. Mange av dei religiøse skikkane våre er ihopblanda med folketru. Det gjer at dei varierer etter kvar i landet dei oppsto og kva tid dei vart gjort til ein tradisjon. Fastelavensbollar er truleg eit tysk påfunn (slik mange av tradisjonane våre er) og dei vart baka i Bergen av hanseatane. Tysk baketradisjon stod sterkt i Bergen, og heitevegger, (heissewecke) var truleg dei første fastelavensbollane som vart baka. Dei skar toppen av bollen, laga eit hol og fylte kokt kremfløyte nedi og la toppen tilbake på bollen. Desse måtte sikkert etast med skei, sidan dei var oppbløytte.  Blåmåndag skulle ein ha skrinn mat slik at ein vart skikkeleg …

Spør, så skal du få svar I

Published by

Søk er morsomt. Her er søka eg fekk fredag. Det er mogeleg dette svaret kjem litt seint, men det kan hende mine faste lesarar kan ha glede av dei og? tomat jerngryte – Ja, men ikkje over lengre tid. Og oppbevar for all del ikkje mat over natta i ei jerngryte, uansett kva det er. Kok gjerne ein pastasaus i jerngryte, men kåkk å væ og bøff borginjong bør ikkje lagast i jerngryte, dei er så syrlege at eventuelle belegg inni gryta løsnar, og gir dårleg smak på det du lagar. alt det gode blog – Ja? Du kom dit du ville, forhåpentlegvis? børek oppskrift spinat 1 l olje – Dessverre, eg har ikkje kome så langt, men det er ein god idé for ein ny post. men er ikkje ein liter olje litt mykje? babaganoush oppskrift – Ja, det skal du snart få. *noterer* god og billig mat – Klikk på billig mat til høgre, der finn du ein del. Meir er i kjømda. steike biff – Ja, det kan eg. Og no kan sikkert du det …

Sikringskost

Published by

Influensaen, magesjuka og heilt alminnelege forkjølelsar plagar oss alle, og kostar staten milliardar, fortel avisene. Vi kjempar for å halde oss på beina, og mange har tilbrakt vinterferien i senga i staden for på fjellet. Når ein er sjuk blir matlysta borte, og matstellet kan bli så som så når heile familien hanglar. Det er viktig å ha noko som smakar når ein er sjuk, men det må ikkje vere for sterkt. Enkelte typar mat som eg elles likar byr meg imot når eg er sjuk. Når ungane frisknar til etter å ha vore sjuke nokre dagar er dei ofte holsvoltne, og er heilt ustoppelege. Då gjeld det å ha noko godt klart slik at dei får metta si. Her får du oppskrifter på det eg serverer familien når dei held senga. Amerikanarane har klokkartru på ”chicken soup”, og eg lagar ein variant av denne. Suppa gir væske, salt som er viktig for å binde væska i kroppen, proteinar og vitaminar. Så dette er helsekost både for dei sjuke og dei tilfrisknande. Eg lagar små …

Svipptur til Hermès del III

Published by

Eg fekk ikkje sniffa meg igjennom heile butikken her om dagen, så i dag kjem dei siste observasjonane eg gjorde meg. Resten av tilbodet får eg ta for meg etter neste svipptur. Hermès i Oslo er blant dei (påstått) få Hermèsbutikkane som sel Hermèssence-colleksjonen. Hermèssence er ein serie som vart lansert i 2004, duftene er stort sett unisex, med ganske få notar i kvar parfyme. Etter mitt skjønn er dette verkeleg juvelen i Hermès-butikken, og Jean Claude Ellena har verkeleg lukkast med dei eg har lukta på av desse duftene. Osmanthus Yunnan er prega av kombinasjonen av svart te og blomar. Hovudnoten blant dei florale er som namnet seier Osmanthus, ein plante i olivenfamilien. Toppnotane er her som i mange andre parfymar prega av sitrus. Eg likar denne veldig godt, den er elegant, ikkje lineær, men blir borte og kjem att. Den endar opp med ein varm, søtleg men ikkje klissete botnnote som det er deilig å ha på handleddet, og sniffe på innimellom. Vetiver Tonka er også ein tiltalande parfyme. Vetiver er eit grovt, …

Noko av det vakraste VI

Published by

Denne sangen minner meg om 1987, eit fint år. Vi høyrde på den midt på natta når vi jobba på våre gamle mac-ar fram mot morgongry, og feira at vi klarte deadline med å gå i baren på toppen av SAS-hotellet (den gongen var det berre eitt, snart er det ingen) og såg at glørne frå turnhallen som brann steig opp mot nattehimmelen. Vanessa Paradis syng her, men det er Rickie Lee Jones som har skrive songen og gitt den ut opprinneleg. Vanessa Paradis er mest kjend for å ha sunge Joe le taxi, og for å ha eit langt forhold til Johnny Depp. Ho gjer sangen på sin måte, men finn du den med Rickie Lee Jones så lytt til den, den er endå betre. 

Søtt og magisk

Published by

”Vil du ha honning?”, sa mor mi på telefonen, ho ringde medan ho heldt på å pakke snippeska til far min som skulle til Oslo. ”Eg har honning frå nå Vidar Kalland her, vil du ha sommarhonning eller lynghonning?” ”Ja takk, begge delar” er det sjølvsagte svaret på tilbod om honning, det har eg lært. Så no er eg to store honningglas rikare, og heile huset gler seg over det. Honning har noko magisk ved seg. Biene samlar nektar, og blandar den med sine eigne sekret til dette nydelege søtstoffet som er søtare enn sukker. Kroppen tek opp energien frå honning betre enn energien frå sukker, fordi sukkerstoffa allereie er delvis nedbrotne av biene. Dermed går energien rett i blodet, og gjev oss styrke og hjelper oss å halde ut når vi er slitne. Honning er også rik på mineralar og sporstoff, og eit tynt lag med honning på eit sår gjer at det gror fortare. Dei einaste som ikkje skal ha honning er babyar, i uoppvarma honning finst det ørsmå mengder botulinbakteriar. Så små …

Svipptur til Hermès del II

Published by

Utflukta mi til Hermés-butikken ville ikkje vore komplett om eg ikkje sniffa på (og rapporterte om) Calèche-duftene. Calèche var den første parfymen til Hermès, eit firma som fram til då var kjend for dyrt, forseggjort men ganske maskulint reiseutstyr i skinn. Hermès var det første av dei berømte mote- og utstyrsfirmaa i Paris som tok sjansen på å produsere parfyme. Calèche vart lansert i 1961, og det var naturleg at den vart ein floral aldehydparfyme. Floral er enkelt; ei duft basert på blomar. Aldehyd er verre. No er så og seie alle parfymar i alminneleg stormagasinsalg produsert med kjemisk framstilte duftstoff. Tidlegare var naturstoff meir vanleg å bruke, som ekte musk, ekstrakt av urtar og blomar. Aldehyd var den første reint kjemisk framstilte parfymenoten. Benzoin er eit tilsvarande kjemisk stoff, som også vert brukt i parfymar for å gje ein distinkt aroma.  Men kva tilfører aldehydar ein parfyme? Ein parfyme med aldehydar får meir “volum”, meir berekraft. Aldehydduft i seg sjølv vil visstnok (eg har ikkje lukta på reine aldehydar sjølv) ha eit bittert preg, men …

Svipptur til Hermès del I

Published by

Eg hadde litt tid for meg sjølv her om dagen, og stakk innom Hermès sin nye butikk i Oslo. Den ligg i Steen og Strøm, og på ein måte likevel ikkje. Lokala har hatt ein forseggjort blomsterbutikk og ein butikk for klede til veldig tynne damer, men no kan du altså kjøpe grisedyre skjerf og nøkkelringar, samt parfymer i verdsklasse. Innkastar har dei også fått seg, det står ein breiskuldra og breibeint mann i døra som skal passe på at folk med tynn lommebok ikkje skal få kome inn. Han kan snakke, for han sa ”farvel og velkommen tilbake” då eg gjekk. Skikkeleg formelt, altså. Men parfymene då, er dei verd ein tur til Nedre Slottsgate? Utfordringa er kanskje aller mest å prøve så mange parfymer på ein gong. Å ha mange parfymar på seg skapar berre forvirring, så eg spraya på pinnar, så får eg velge nokre som skal få kome på kroppen, og bli vurdert nøyare. Dei første duftene eg prøvde var dei tre unisex-duftene Un Jardin en mediterranée, Un jardin sur le …