Viss du har urter i hagen, så er du heldig. Dei sprutar opp av jorda, og gir eit hav av sjansar til å heve smaken på maten du lagar.

Urter er ein utruleg enkel måte å utnytte hagen på, men dei kan også trivast på ein balkong i ei krukke. Eg er sjølvforsynt med oregano og persille på balkongen, og det einaste dei krev er litt vatn no og då.

Der eg har hagen min er utvalet langt større. Der dyrkar vi løpstikke, persille, timian, estragon, rosmarin, rukkola og sar, for å nemne nokre. Oreganoen er ein skikkeleg biemagnet, og myntene har fått si eiga kasse, så dei ikkje skal innføre myntenes verdsherredømme. Det gjer dei om dei får lov. Dill og koriander bør såast fleire gongar i løpet av sesongen, dei går i blomst før du får sukk for deg.

Når eg skal lage middag tek eg med meg ei korg og ei saks ut i hagen, og så plukkar eg det eg vil ha som passar til det eg skal lage. Thaimat og midtausten-mat får koriander, mynte og persille, den norske maten får løpstikke, timian og persille (persille går til alt, eigentleg), og den franskinspirerte maten får rosmarin, estragon og timian. Når eg kokar poteter, gulrot eller pasta har eg ein løpstikkekvist i gryta, og potetene blir også gode med litt dill.

Kunsten for å få urtene til å halde seg fine utover sommaren er sjølvsagt å bruke av dei. Klipp frå toppen, så buskar dei seg og får fleire skot, som plantar får. Her har eg brukt både dill og persille som enten har gått i blomst, eller er like før dei går i blomst, og saren toppar eg også fortløpande. Sar er ikkje så kjent, men det er ei knallfin urt å spe i urteblandingar med. Den har ein ganske skarp pepparsmak, som kontrasterer fint til aromaene i dei andre urtene. Den er som persillen, den passar til det meste. Oregano er kjent som pizzakrydderet, men den er også veldig god i ei slik blanding, og fersk har den det same pepparaktige preget som sar.

Eg fekk tak i eit fint stykke torskerygg i dag, og det er så utruleg enkelt og raskt å lage ein god middag av. Bakar du den i omnen så har du middag på tjue minutt. No har nypotetene komt og, så då er middagen fort gjort. Eg oppdaga eit kålhovud som eg hadde gløymt i kjellaren, så det var ikkje så friskt og grønt som kålhovud skal vere no for tida, men dampa i ei steikepanne vart det fint tilbehør likevel. Ikkje gjer som meg, bruk dei fine nykålhovuda no når dei er på sitt finaste.

I salaten putta eg litt asparges, som eg har fortalt har vi nesten slite med å spise opp all aspargesen på førsommaren. Den får også ein kjapp runde i steikepanna, det er berre deilig å ha nokre varmebehandla ingrediensar i ein vanleg salat. Det er ein sann luksus å kunne gå ut i hagen og plukke asparges. Har du plass, så lag eller skaff deg ei kasse med plass til 50 cm djup jord, og plant ein gjeng med aspargesplantar. Dei spreier glede og matlyst kvar mai og juni i minst 30 år framover. For ei investering!

Noko sprøtt er godt i alle salatar, og i dag har eg rista solsikkefrø og dryssa på. Lag gjerne ein stor porsjon av dette, dei held seg i ei skål på kjøkkenbenken nokre veker (med mindre nokon snopar på dei), og er fine å strø på ulike rettar som treng eit løft. Dette kan du også gjere med graskarkjerner, pinjekjerner, sesamfrø eller med det du måtte ha av nøtter.

Eg har ikkje laga saus i dag anna enn vinaigretten, men vi spiste dette med ein god olivenolje ringla over. Noko meir treng du ikkje. Den litt pepparaktige smaken av oljen framhevar alle dei andre smakane, og gir deg kjensla av Italia, sjølv om vi ikkje kan dra dit.

Bakt torsk med urter

150 – 200 g torskerygg pr person

2 dl finhakka urter, t.d. dill, persille og sar

2 ss olivenolje

1-2 ts salt

Sett steikeomnen på 180 grader.

Legg torsken i ei form som du har smurt med olivenolje. Dryss på saltet, og la det stå i ca. 10 minutt. Ringle over litt olje, og legg dei finhakka urtene på fisken.

Bak fisken i 12-15 minutt på 180 grader. Server den med salat, dampa kål og kokte nypoteter.

Urtevinaigrette

3 dl god olivenolje

1,5 dl kvitvinseddik

½ ts sennep

½ ts honning

salt og peppar

1 dl finhakka urter

Bland saman alt til dressingen unntatt urtene i eit smalt beger, og køyr dressingen saman med ein stavmiksar. Ha i urtene til slutt, og køyr dressingen litt til med stavmiksaren.

Smak til om det trengst meir søtt, salt eller sterkt.

Frisk salat

200 g asparges, delt i bitar

1 ss smør

Salt og peppar

200 g salatblad, vaska og tørka

1 dl finhakka urter

100 g cherrytomatar, delt i to

1 dl vinaigrette

1 dl solsikkekjerner

Varm opp ei steikepanne utan å ha i feitt. Ha i solsikkekjernene med ei klype salt, og rist dei gylne. La dei kolne.

Smelt smøret i steikepanna. Knekk aspargesane der dei knekk nederst på stilken. Kutt dei i bitar, ca. 2 cm lange. Ha dei i steikepanna, og dryss på litt salt og peppar. La dei steike i 1-2 minutt. Ha dei over i ei skål, og la dei kolne. (Ikkje vask steikepanna viss du skal dampe kål!)

Fordel salaten på eit fat. Dryss over dei finhakka urtene. Ha på vinaigretten, og vend den inn i salaten. Del alle tomatane i to, og fordel dei og aspargesbitane over salaten. Dryss på solsikkekjernene til slutt.

Dampa kål

Eit kålhovud

1 dl vatn

2 ss smør

2 ss sitronsaft

1 ts salt

1/3 ts peppar

Skjer kålhovudet i båtar. Smelt litt meir smør i den steikepanna du steikte aspargesen i, og slå i vatnet og sitronsafta. Legg kålbåtane i panna, og dryss på salt og peppar. Legg på eit lok, og la kålen dampe på høg varme i 2-3 minutt. Om du vil kan du snu dei undervegs, men det er ikkje nødvendig. Server til den urtebakte torsken.

Viss du byttar ut smøret som du dampar kålen og aspargesen i, så er denne retten både mjølkefri og glutenfri.