Det er heilt krise! Eg har 250 kroner att til mat i veka som kjem!

Dette sto i ein e-post eg fekk her om dagen. Avsendaren er student, studielånet er oppbrukt, sommarjobben er ei veke fram i tid, og lønninga kjem sikkert ei god stund etter det og. Kva gjer ein då?

Mai er full av festdagar, men er du student så betyr det også at kontoen er skrapa. I gamle dagar kunne vi skrive ut ein sjekk, det går ikkje lenger. Er det tomt så er det tomt. Då er gode råd dyre, og ein må ha vareopptelling for seg sjølv for å finne ut korleis ein skal sikre føda dei næraste vekene.

Triks nummer ein når ein er student er sjølvsagt foreldre, eg huskar framleis dei handlerundane då mamma sa ”eg kan betale”. Då gjekk det mykje basisvarer som havregryn, ris, pasta, tomatpuré, buljong, smør, løk og gulrøtter i handlekorga. Men det er ikkje alltid dei kan trø til. Då er neste steg å bruke dei få pengane ein har på matvarer som mettar, og som sikrar at ein får ein nokolunde balansert diett fram til kontoen vert fylt opp igjen.

Sjekk i skapet før du handlar. Har du mjøl, grovt og fint? Då treng du berre gjær, så kan du bake brød for nesten ingen pengar. Har du havregryn? Då har du frukost og middag dei næraste dagane, graut er godt og næringsrikt. Har du olje, smør eller margarin? Feitt gjer deg mett, og ein klatt smør på havregrauten gjer smaken betre og livet lysare. Har du krydder, buljong, sukker og salt? Då får du smak på sjølv dei kjedelegaste råvarene.

Eit siste triks er å lage ein middagsklubb. Det kostar lite å lage middag til to eller tre til. Avtal med vennar i same situasjon at de byttar på å lage middag. Då får du gratis middag tre av fire dagar, og det er supersosialt i tillegg. Ein klassisk vinn-vinn-situasjon.

I dag får du oppskrift på ei deilig krema suppe med rotgrønsaker, og oppskrift på havregraut. Begge er basisoppskrifter for krisetider, som kan oppstå for andre enn studentar. Feriepengar er kjekt, men det kan vere lågvatn på kontoen før dei kjem. Då er det greit å knipe inn på matbudsjettet med rimelege variantar.

Eit tips når det knip er å følgje med når butikkane set ned varer som går ut på dato. Eg fekk med meg tre gode ostar til halv pris her om dagen, dei skal eg bruke i pasta carbonara, i ein god risotto og kanskje til smakfulle ostesmørbrød ei roleg kveldsstund. Kremfløte og heilmjølk til halv pris plukkar eg også med meg. Dei kan frysast, og brukast i supper, sausar og gryter. Eg er forsiktig med marinert kjøt, det har eg dårleg erfaring med. Men oksekjøt som er sett ned er ofte på sitt beste på utløpsdatoen. Då kan du lage ei smakfull suppe, ei raus gryte eller skeie ut med biffstrimlar. Pøs på med grønsaker, så er det nok med 100 g kjøt per person. Grønsaker kostar mindre per kilo i innkjøp, og mettar og gir gode vitaminar og mineralar. Det er ofte billige grønsaker i posar som har billiglogoen til butikkjedene på seg.

Det å tenke kilopris er eit godt utgangspunkt, sjekk alltid kiloprisen før du kjøper noko. Først då kan du vite om du gjer eit godt kjøp eller ikkje.

Mikrohavregraut

3 dl vatn

Snautt 2 dl lettkokte havregryn

1/4 ts salt

1 ts sukker

Ha alt i ei skål, og rør godt. Trekk plastfolie over skåla, og sett den i mikrobølgeovnen på full effekt i 4-5 minutt. La grauten stå nokre minutt. Rør godt, og spis grauten med sukker, smørauge og eventuelt kanel eller rosiner viss du har og likar det. Grunnen til at det er sukker i oppskrifta er at eg syns eg brukar mykje mindre sukker på viss grauten er litt søt i utgangspunktet. Dette er ei smakssak, likar du den mindre søt så droppar du det berre.

Vanleg havregraut

Ha ingrediensane i oppskrifta over i ei gryte, men bytt gjerne vatnet ut med mjølk. Det gir ein meir mettande og velsmakande graut. Sett varmen på litt under full guffe. Rør medan grauten kokar opp, skru av varmen og la den småputre i to-tre minutt med lokk på. Dette er til ein person, gang opp viss du lagar til fleire.

Krema grønsakssuppe

Ein purre

Ein gul løk

4 store poteter

Ei persillerot eller ein sellerirotbit

3 ss olivenolje

1 grønnsaksbuljongterning

1 liter vatn

2 dl fløte

1 ts tørka persille (eller frå frysaren om du har frå i sommar)

1 ts tørka graslauk (eller frå frysaren…)

Salt og peppar

Rens purren ved å skjere bort det som er stygt, splitte den i midten og skyll ut jord og anna rusk mellom laga. Rens løken, og skrell potetene og persillerot/sellerirot. Kutt alle grønsakene i terningar. Varm opp olivenoljen i ei romsleg gryte, og fres grønsakene i den. Dei skal ikkje ta farge. Ha i buljongen og vatnet. La det koke til grønsakene er møre. Køyr suppa glatt med stavmiksar, og ha i fløten og urtene. Server med godt brød. Har du ikkje fløte, så bruk 6 dl vatn og 6 dl mjølk.

Graslauk og persille er blant dei urtene som toler aller best å blir frosne. Eg klipper begge delar ned i kvart sitt glas som eg set i frysaren når dei er på sitt finaste. Så grev eg ut med gaffel det eg treng, og set resten tilbake i frysaren. Lurt! Denne suppeporsjonen mettar to innhole, fire ikkje fullt så svoltne. Er du åleine delar du porsjonen i to eller tre alt etter kor mykje du et, og set resten på kjøl. Suppa held seg i kjøleskap iallfall i fem dagar.