Kva er ein salat? Vi som vaks opp på syttitalet fekk servert hakka kinakål med tomat og agurk, utpå åttitalet vart den friska opp med litt mais frå boks.

Men ein salat kan vere så mykje meir enn det. Bestemødrene våre laga råkost til fisken, waldorfsalat og potetsalat, for ikkje å snakke om italiensk salat, som mest vart brukt som pålegg. I ettertid har vi forstått at den liknar ganske mykje på amerikansk coleslaw. Svenskane har sin fantastisk gode kålsalat til pizza, og sildesalat, som eg må innrømme at eg kan styre meg for.

Etter som vi har blitt meir verdsvande har vi reist, og fått servert cæsarsalat, salat nicoise, italiensk caprese og gresk salat med fetaost og tomatar. Sidan eg byrja å lære meg meir om kjøkenet i midt-austen, har eg blitt meir og meir glad i tabouleh. Tabouleh er ein finhakka salat med tomat, agurk, bladpersille og bulgur eller couscous. Den finst i like mange variantar som det finst kokkar, og diskusjonen går ofte på kor mykje urter og kor mykje gryn ein skal ha i retten.

For meg er det enkelt, vil eg at folk skal bli gode og mette av tabouleh så har eg mykje gryn i. Viss taboulehen berre er eit smakstilbehør har eg mindre gryn i. Då må du servere noko anna som mettar i tillegg.

Viss du studerer bilda mine nøye vil du sjå at eg også har paprika, fetaost og avokado i taboulehen. Det er fullstendig uortodokst, og fordi eg hadde desse greiene i kjøleskapet som måtte spisast opp.

Den mest magiske ingrediensen for meg er aubergin. Den smakar berre bittert og rart åleine, men saman med feitt, salt og syre blir det så godt! Og no trur eg dei er i sesong, for eg finn dei til ein fornuftig pris og med topp kvalitet overalt. Då klarer eg ikkje la vere å kjøpe dei. Aubergin held seg også ganske fint i kjøleskapet nokre dagar viss dei er faste og fine.

Det beste eg veit med aubergin er baba ganoush eller muttabal. Det er aubergin som er grilla eller bakt så lenge at dei har fått ein litt røykt smak, og det er den smaken som er heilt himmelsk.

Ein annan salat som finst i den austlege delen av middelhavet er tzatziki, viss du er i Hellas, cacik viss du er i Tyrkia og raita i India. Mi syriske venninne kallar det laban bikhiar, som ganske enkelt betyr agurk i yoghurt på arabisk. Eg brukar gjerne den tyrkiske eller greske yoghurten. Den er mykje fastare, og du treng ikkje la den renne av, slik du må med den vanlege norske. For det viktigaste er at denne salaten ikkje blir for blaut. Spesielt viss den må stå litt før servering kan den bli litt vassen. Difor er det også viktig å få mest mogeleg av vatnet ut av agurken før du blandar salaten saman.

Til dei tre salatane mine ville eg servere grilla kebab. Denne måten å servere lammekjøt på er typisk nordafrikansk, og det vil du og sjå på kryddera eg brukar. Det er krydder som er vanleg å bruke i søt eller sterk mat, og i det nordafrikanske kjøkenet er det mykje meir vanleg enn hos oss å bruke same krydder i saltmat som i søtmat. Gå i ein butikk driven av våre nye landsmenn, så finn du nye og gamle krydder, i rimelege og spennande krydderboksar.

Der finn du også tahini, den deilige sesampuréen som gir den karakteristiske smaken til baba ganoush.

Tabouleh

2 dl bulghur eller couscous

Vatn til koking

2-3 dl hakka persille

2 ss hakka mynte

½ dl hakka vårløk, gressløk eller purre, gjerne blanda

3-4 modne tomatar

Salt og peppar

3 ss olje

2 ss sitronsaft

Finhakk urter, løk og tomatar. Kok gryna med så mykje vatn som det står på pakken, 1 ts salt og ei klype peppar samt 1 ss sitronsaft. Rør gryna lause, og smak om dei er møre, og om det trengst meir sitronsaft, salt og peppar.

Rett før servering blandar du saman det som er att av sitronsaft og olje, og slår det over gryna. Vend inn urtene, løken og tomatane. Du kan også vende inn eit par nevar vaska ruccola.

Cacik/tzatziki/laban bikhiar

3 dl yoghurt, gresk, tyrkisk eller vanleg «naturell»

1 slangeagurk

Hakka mynte eller dill

Salt og peppar

Ei klype sukker

Hell yoghurten i eit stort kaffifilter, sett det oppi ei trakt eller liknande og la yoghurten renne av slik at den vert tjukk. La det gjerne stå over natta. Viss du får tak i tyrkisk eller gresk yoghurt slepp du denne prosessen.

Riv agurken på den grove sida av rivjernet. Ha den rivne agurken i eit heilt reint klede, og press ut så mykje vatn som mogeleg av den. Bland agurken oppi yoghurten, og smak til med salt, peppar og bittelitt sukker. Hakk urtene, og bland inn.

Baba Ganoush

2 store auberginar

1 fedd kvitløk, knust

1-2 ss sitronsaft

1 ts malt spisskummen

Salt og peppar

1 dl tahini

1 ts honning (kan sløyfast)

Sett omnen på 250 grader med varmluft. Stikk auberginane med ein gaffel rundt om i skalet. Legg dei på eit bakepapir, og bak dei i omnen på 250 grader i 40 minutt.

Ta ut auberginane, og la dei kolne litt under eit klede. Fjern skalet med fingrane, det går lett viss du får ein finger på innsida og let den gli mellom skinnet og kjøtet.

Ha auberginekjøtet i ein bolle saman med alle ingrediensane, men hald tilbake litt sitron og salt for å justere smaken. Bland saman med ein gaffel, mosen skal vere mjuk, men ikkje heilt glatt. smak til om det trengst meir salt og sitron.

Shish kebab

300 g oksekjøtdeig

300 g lammedeig

1 ss potetmel

1 ts salt

1/2 ts malt kanel

1 ss paprikapulver

1 ts malt spisskummen

1/2 ts chilipulver

2 finhakka kvitløkskløfter

1 dl vatn

2 ss olje til pensling

8 grillspyd.

Brukar du trespyd, så legg dei i vatn ein halvtime før du brukar dei, så slepp du at dei tek fyr!

Rør kjøtdeigen smidig med saltet. Ha i mjøl og krydder, og bland godt. Hakk kvitløken fint og bland den i deigen. Rør inn vatnet til slutt, litt etter litt. Har du kjøt billeg kjøtdeig er det ikkje sikkert du treng alt vatnet, den inneheld vatn i seg sjølv i motsetning til kjøtdeig slaktaren lagar i butikken.

Gni hendene inn med litt matolje, ta i god klype deig i handa, og legg den rundt grillspydet som ei pølse. Pensle kvar kebab med olje, og legg dei på grillen. Snu dei ofte, slik at dei ikkje svir seg. Snør det? Det gjorde det her på mandag. Kjøp deg ei grillpanne med striper i botnen, og lat som om det er sommar…